Ένας από τους πέντε στόχους προτεραιότητας της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020», ο άξονας “κλιματική αλλαγή και ενέργεια”, σηματοδοτεί αποφασιστικά τη στροφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς μια “πράσινη” οικονομία.
Πράγματι, από τις αρχικές δεσμεύσεις που ανέλαβαν τα κράτη μέλη (20% μείωση των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, 20% ΑΠΕ στην πρωτογενή ενέργεια και μία αύξηση 20% της ενεργειακής αποδοτικότητας), ο στόχος έχει αλλάξει για το 2030 (τουλάχιστον 40% μείωση των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, τουλάχιστον 27% ΑΠΕ και 27% βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας). Αυτές οι «δεσμεύσεις» μας οδηγούν σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα για το 2050, η οποία λαμβάνει υπόψη της περισσότερο το κλίμα και καταναλώνει λιγότερη ενέργεια (80% μείωση των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, με ενδιάμεσο στόχο το 60% έως το 2024).
Με τη συμβολή όλων των επιμέρους τομέων της οικονομίας, η ΕΕ διαβεβαιώνει ότι αυτή η μετάβαση είναι ρεαλιστική και οικονομικά εφικτή. Αλλά αυτή η μετάβαση σε μια «οικολογική» Ευρωπαϊκή οικονομία θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην αγορά εργασίας και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων για τους Ευρωπαίους επαγγελματίες που θα πρέπει να εξοπλιστούν με νέες ικανότητες.
‘Πράσινες’ δεξιότητες
Στην έρευνά του, το έργο Bus.Trainer ανίχνευσε ορισμένα μαθησιακά κενά σχετικά με την ενεργειακή αποδοτικότητα και τα συστήματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, που αποτελούν τις «πράσινες» δεξιότητες για τους εκπαιδευτές της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ) του κατασκευαστικού κλάδου στην Ευρώπη, μεταξύ των οποίων αναδείχθηκαν εκείνα που σχετίζονται με τα σχήματα πιστοποίησης των αειφόρων κτιρίων, την εθελοντική περιβαλλοντική σήμανση και τις νέες τεχνολογίες.
Αυτά τα πρώτα αποτελέσματα συνιστούν την «Έκθεση σχετικά με τα κενά σε πράσινες δεξιότητες των εκπαιδευτών ΕΕΚ του κατασκευαστικού κλάδου» και τον «Χάρτη και Περίγραμμα των Πράσινων Δεξιοτήτων», διαθέσιμα στα αγγλικά και στα ελληνικά (αλλά και στις γλώσσες των υπόλοιπων εταίρων του έργου), τα οποία αναλύουν τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από τους έντεκα εταίρους από την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και τη Μάλτα.
Η έκθεση εντοπίζει τα κενά κατάρτισης που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτές κατά τη διδασκαλία των θεμάτων της ενεργειακής αποδοτικότητας (ΕνΑπ) και των συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στον κλάδο, καθώς και τα κενά μεταξύ των πραγματικών και των απαιτούμενων γνώσεων στις «πράσινες δεξιότητες». Επιπλέον αντιμετωπίζονται και οι τύποι των παιδαγωγικών και διατομεακών αναγκών.
Συμμετοχή περίπου 500 ευρωπαίων εκπαιδευτών
Γύρω στους 500 Ευρωπαίους εκπαιδευτές συμμετείχαν σε αυτές τις έρευνες, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν μέσω μιας μεικτής μεθοδολογίας αποτελούμενης από το «World Café», μια πειραματική και τεκμηριωτική ανάλυση, μια έρευνα μέσω ενός on-line ερωτηματολογίου που συμπληρώθηκε από 461 εκπαιδευτές, και μια ημι-δομημένη συνέντευξη η οποία απαντήθηκε από 30 άτομα.
Είναι σαφές ότι τα αποτελέσματα δείχνουν πόσο σημαντικό είναι για τους εκπαιδευτές να γνωρίζουν για την αειφορία των κατασκευών, καθώς και την ανάγκη μιας νέας αντιμετώπισης του εκπαιδευτή σχετικά με την ψηφιακή επανάσταση.
Εκτός αυτού, τα αποτελέσματα ανταποκρίνονται στους στόχους αυτού του έργου, το οποίο συντονίζεται από το Ίδρυμα Εργασίας για τις Κατασκευές (FLC), και στο πλαίσιο του οποίου θα αναπτυχθούν ανοιχτά διδακτικά περιεχόμενα με στόχο την κατάρτιση στην αειφορία των κατασκευών, χρησιμοποιώντας την τηλεκπαίδευση και τη μάθηση μέσω κινητών συσκευών.
Και τα δύο έγγραφα θα χρησιμοποιηθούν για τον σχεδιασμό μιας νέας Ευρωπαϊκής τομεακής ειδικότητας και του περιεχομένου της κατάρτισης για τους εκπαιδευτές της ΕΕΚ που εμπλέκονται στον κλάδο των κατασκευών, οι οποίοι θα έχουν ικανότητες για την προώθηση της ΕνΑπ και των ΑΠΕ στα κτίρια (με το οποίο ασχολούνται οι εταίροι του έργου Bus.Trainers στην τρέχουσα φάση).
Μετά από αυτή την πρώτη ανάλυση, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι εκπαιδευτές των επιπέδων ΙΙΙ, ΙΙ και Ι θεωρούνται ως πρώτης προτεραιότητας για το έργο αυτό, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων, επειδή μπορεί να έχουν μεγαλύτερες ανάγκες για κατάρτιση.
Ωστόσο, οι εκπαιδευτές των επιπέδων IV και V, που δεν ανήκουν στην ομάδα προτεραιότητας γι’ αυτή την πρωτοβουλία επειδή είναι ειδικοί στο θέμα, θα έχουν τη δυνατότητα να δοκιμάσουν και να επαληθεύσουν τις γνώσεις τους στο σύστημα προεπιλογής Bus.Trainer που θα δημιουργηθεί σ’ αυτό το έργο για να ελέγξουν εάν πρέπει να αποκτήσουν ή όχι πρόσθετες ειδικές δεξιότητες ώστε να καλύψουν τις δυνατές ικανότητες. Αυτή η κατάρτιση θα παρέχεται επίσης από το σύστημα.
Πέντε θεματικοί τομείς, καθένας από τους οποίους προϋποθέτει μια σειρά ικανοτήτων
Τα θέματα έχουν διαιρεθεί σε πέντε τομείς: 1) Νομοθεσία, Πιστοποίηση και Σήμανση, 2) Υλικά, Νερό και Τεχνικές Κατασκευής, 3) Συστήματα Ενεργειακής Αποδοτικότητας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, 4) Σχεδιασμός και Διαχείριση Έργων, και 5) Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας. Για καθένα από αυτούς τους τομείς έχει αναγνωριστεί με μια σειρά σχετικών ικανοτήτων.
Όσον αφορά τις ανάγκες σε πράσινες δεξιότητες, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι εκπαιδευτές πρέπει να βελτιώσουν τις γνώσεις τους σε θέματα όπως η νομοθεσία, η πιστοποίηση και η σήμανση, καθώς και στο σχεδιασμό και τη διαχείριση έργων. Αλλά φαίνεται ότι οι εκπαιδευτές είναι πιο εξοικειωμένοι με θέματα όπως η Ενεργειακή Αποδοτικότητα και οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας, δείχνοντας μεγαλύτερη ικανότητα να τα διδάξουν.
Από την άλλη πλευρά, οι δεξιότητες με υψηλότερες ανάγκες για κατάρτιση των εκπαιδευτών, λόγω της δυσκολίας τους, είναι οι εξής: Τυποποίηση της αειφόρου δόμησης, συστήματα πιστοποίησης των αειφόρων κτιρίων, εθελοντική περιβαλλοντική σήμανση, νέες τεχνολογίες, ανακύκλωση των ΑΚΚ, αποδόμηση κτιρίων, συστήματα μικρών ανεμογεννητριών για αυτοκατανάλωση σε κτίρια, συστήματα βιομάζας για θέρμανση νερού και χώρων, προοπτική κύκλου ζωής, κόστη στον κύκλο ζωής, ενσωμάτωση, στρατηγικές επικοινωνίας, επίλυση συγκρούσεων και διαμεσολάβηση και στρατηγικές κινήτρων. Ως εκ τούτου, αυτά θεωρούνται ως γνώσεις και δεξιότητες που πρέπει να προστεθούν στο νέο τίτλο σπουδών.